مهشید زمانی
فیلمهای بسیاری هستند که از جشن سال نوی میلادی به عنوان ستینگی (setting)برای نمایش نقطه اوج یا صحنه پایانی فیلم استفاده کرده اند. از شاهکار چشم نواز مینه لی، «یک آمریکایی در پاریس» ،که طی یک جشن شکوهمند شب سال نو، جین کلی و لزلی کرون هر یک دست در دست یار دیگری، دوباره همدیگر را می بینند و درد عشقشان تازه میشود، تا کمدی رمانتیک ماندگار« وقتی هری سالی را ملاقات می کند» که در شب جشن سال نو ، دو دوست بالاخره به توافق می رسند که دوستی شان ابعاد دیگری هم می تواند داشته باشد.
.
از ” پل واترلو»، ملو درام درخشان مروین لروی تا حماسه «پدر خوانده» ، همگی از المان‌های بصری و موقعیت دراماتیک جشن سال نو بهره برده اند.
برای من، اما دو جشن‌شب سال نوی سینمایی فراموش نشدنی اند که هر دو را بیلی وایلدر به تصویر کشیده است:
در نوآر « بلوار سانست » نورما دزموند، جو را به مناسبت مهمانی شب سال نو ، به عمارتش دعوت میکند. ظاهرا همه چیز برای یک‌مهمانی مجلل هالیوودی مهیا شده است:
میز شام متنوع، انواع اشربه، ارکستر، پیشخدمت ها، و لباس شب رسمی نورما دزموند. اما از مهمانها خبری نیست تا اینکه ساعت و‌ده و‌نیم‌شب جو متوجه میشود که او تنها مهمان این جشن است و برای اولین بار ناگهان در می یابد که در مخمصه ای گرفتار آمده است.
این جشن‌سال نوی دو نفره، رقت انگیز است و رعب انگیز و شباهتی به دیگر جشن‌های سال نو یی که بر پرده به تصویر در آمده ندارد. به این شکل بیلی وایلدر در این صحنه با سنت رایج نمایش جشن سال نو در فیلمها، آشنایی زدایی می کند و صحنه باشکوه اسرار آمیز و رعب انگیزی را خلق میکند.
جو پس از آنکه به دروغ نورما پی میبرد، این مهمانی سال نوی دو نفره و ناشاد را رها میکند و می رود به باری که یک‌مهمانی سال نوی پر جمعیت واقعی در آن برقرار است.
فیلم دیگر وایلدر «آپارتمان»، جشن سال نو را به عنوان صحنه پایانی استفاده میکند.
در مهمانی پر جمعیت و پر سر و صدایی، فرن و معشوق کلک بازش، روبروی هم نشسته اند، فرن با لبخند و لحنی طعنه آمیز می گوید:
ring out the old year, ring in the new. ring-a-ding-ding.”
-سال کهنه برو، سال نو با دینگ و‌دانگ بیا!
وایلدر با مهارت صحنه ای خلق کرده که در آن مراسم سال نوی شلوغ و و پر و سر و صدا، چون همان جشن دو نفره « بلوار سانست» رقت انگیز است و عاری از شادی. در اینجا فرن اما مهمانی سال نوی پرجمعیت و ناشاد را رها میکند و به یک‌مهمانی جشن سال نوی دونفره واقعی می رود. و‌اینجاست که آن نمای جاودانه دو نفره خانم شرلی مک لین و آقای جک لمون خلق می شود و فیلم‌با یکی از همان دیالوگ‌های تند و‌تیز و ضرب المثل شدنی وایلدر و دایموند پایان می یابد:
- من عاشق شما هستم خانم کوبلیک…
- بر بزن
- شنیدین چی گفتم؟ من شما را می پرستم!
- ساکت شو و ورق بده!
نمیدانم روزگار چه ورقهایی به دستمان خواهد داد اما امیدوارم دست ما مردم ایران این بار دست برنده باشد!
سال نوی میلادی خجسته باد!